จะแหวกว่าย สายน้ำ ข้ามหาฝั่ง
ไม่สิ้นหวัง ตั้งจิต พิชิตสู้
แม้มากคลื่น ฝืนฝ่า ท้าลองดู
จะไม่อยู่ รอตาย อายฟ้าดิน ฯ

ใครนี่ เมื่อมองไม่เห็นฝั่ง
ก็ยังเพียรพยายามแหวกว่าย
อยู่ในท่ามกลางมหาสมุทรอยู่เช่นนี้
ท่านเห็นประโยชน์อะไรหนอ
จึงได้เพียรพยายามแหวกว่ายอยู่อย่างนี้ ฯ

ดูกรเทวดา เราพิจารณาเห็นความจริงของโลก
และอานิสงส์แห่งความเพียรพยายาม
เพราะฉะนั้น ถึงแม้จะไม่เห็นฝั่ง
เราก็ยังเพียรพยายามแหวกว่าย
อยู่ในท่ามกลางมหาสมุทรต่อไป ฯ

มหาสมุทรมีความลึกมาก
และอีกทั้งฝั่งก็ยังมองไม่เห็น
ความเพียรพยายามอย่างลูกผู้ชายของท่าน
น่าจะเปล่าประโยชน์ เสียเวลาเปล่า
ท่านยังไม่ทันที่จะถึงฝั่ง ท่านก็จักต้องจมน้ำตาย
กลายเป็นอาหารปลาแน่แท้ ฯ

บุคคลผู้มีความเพียรพยายามอยู่
ถึงแม้จะตายในขณะนั้นๆ
เขาก็ชื่อว่าเป็นคนที่เกิดมาไม่เสียชาติเกิด
ชีวิตเขาเป็นชีวิตที่มีสาระแก่นสาร
ชีวิตเขาย่อมได้ชื่อว่าไม่เป็นหนี้ใคร
คือ ไม่ถูกผู้รู้ หมู่ญาติ เทวดา พรหม และโลกติเตียนได้

อนึ่ง เมื่อเขามีชีวิตอยู่
เขาย่อมไม่พบความเดือดร้อนในภายหลัง
เป้าหมายใดที่ยังไม่ถึงที่สุดด้วยความเพียรพยายาม
ถึงแม้จะมีความยากลำบากอย่างไรเกิดขึ้นก็ตาม
เขาย่อมไม่ละทิ้งเป้าหมายนั้น
สักวันย่อมพบความสำเร็จได้อย่างแน่นอน

เมื่อมีความเพียรพยายามในสิ่งใดแล้ว
ควรเห็นประโยชน์ในสิ่งนั้น ฯ

ดูกรเทวดา ผู้ใดไม่มีความเพียรยายาม
เพื่อทำการงานให้สำเร็จ เขาย่อมชื่อว่าไม่รักษาชีวิตของตน
คนที่ไม่มีความเพียรพยายาม คือ คนเกียจคร้าน
ชีวิตเขาย่อมไม่พบความสำเร็จ ฯ

ดูกรเทวดา คนผู้มีสติปัญญา
เขาหวังอยู่ซึ่งความเจริญรุ่งเรืองในชีวิต
เขาจึงประกอบการงานทั้งหลาย
แม้การงานเหล่านั้นจะสำเร็จก็ตาม ไม่สำเร็จก็ตาม
เขาย่อมไม่ละทิ้งความเพียรพยายาม

ดูกรเทวดา ท่านย่อมเห็นเหตุการณ์
อันประจักษ์แก่ตนแล้วมิใช่หรือ
คนอื่นๆ พากันจมลงในมหาสมุทร
เราคนเดียวเท่านั้นยังเพียรพยายามว่ายน้ำอยู่
และได้เห็นท่านมาสถิตอยู่ใกล้เรา
เรานั้นจักเพียรพยายามตามสติกำลังของเรา
จักทำความเพียรที่บุรุษพึงกระทำได้โดยยาก
ไปให้ถึงฝั่งแห่งมหาสมุทร ฯ

บุคคลใดถึงพร้อมแล้ว
ด้วยความเพียรพยายามโดยธรรม
เขาย่อมไม่จมตายในห้วงมหาสมุทรทั้งลึก
ทั้งกว้าง ทั้งมากด้วยอันตราย เห็นปานนี้
ความเพียรเป็นเหตุแห่งสำเร็จในกิจทั้งปวง
คนจะพ้นจากความทุกข์ได้เพราะความเพียรพยายาม ฯ